هواپیمای فوکر 100متعلق به شرکت هواپیمایی آسمان که از مشهد راهی زاهدان بود با 113سرنشین قصد فرود در فرودگاه بین‌المللی زاهدان را داشت که به‌دلیل نقص فنی، یکی از چرخ‌های عقب آن باز نشد. خلبان باتجربه اما توانست با مهارتی مثال زدنی هواپیما را سالم روی زمین بنشاند. محمد تحویلیان همان خلبان 50ساله پرواز شماره 853 است که با مهارتی کم نظیر توانست جان مسافران را نجات دهد. وی که تحصیلات هوانوردی و مترجمی زبان انگلیسی دارد و در آستانه بازنشستگی است در گفت‌وگو با همشهری از جزئیات 50دقیقه دلهره و اضطراب در آسمان زاهدان می‌گوید.
- برای نشاندن هواپیما در آن شرایط، مهارت زیادی لازم است. نظر خودتان چیست؟
اول باید بگویم این لطف خدا بود که باعث شد هواپیما بی‌آنکه فاجعه‌ای رقم بخورد فرود بیاید. بعد از آن هم آموزش و دوره‌هایی که در این چند سال گذرانده‌ام در آن لحظات بحرانی خیلی به من کمک کرد.
- از چه زمانی در این حرفه مشغول به کارید؟
28سال است. من سال 65 وارد حرفه خلبانی شدم. در این مدت هم در دانشگاه آموزش دیدم و هم در شرکت هواپیمایی آسمان. ما خلبان‌ها هر چند وقت یک‌بار دوره‌های آموزشی داریم. معمولاهر 4 یا 6 ماه یک‌بار به اروپا می‌رویم و زیرنظر استادان آموزش می‌بینیم تا در لحظات بحرانی از آموزش‌هایی که دیده‌ایم استفاده کنیم.
- از روز حادثه بگویید؟
آن روز ساعت11 از فرودگاه مشهد پرواز کردیم و قرار بود ساعت12:10 در فرودگاه زاهدان فرود بیاییم. اما هنگام فرود متوجه شدم که یکی از چرخ‌های سمت چپ در عقب هواپیما باز نمی‌شود. هواپیما دچار نقص فنی شده بود. بلافاصله موضوع را به برج مراقبت اعلام و درخواست فرود اضطراری کردم. کادر پرواز هم موضوع را به مسافران اطلاع دادند و از آنها خواستند تا خونسردی خود را حفظ کنند. حتی خودم شخصا 2مرتبه با مسافران صحبت کردم و از آنها خواستم نگران نباشند. در آن لحظه فقط به نجات سرنشینان هواپیما فکر می‌کردم.
- این لحظات دلهره آور چقدر طول کشید؟
در نهایت پس از 50دقیقه پرواز روی آسمان زاهدان و تخلیه کامل سوخت تصمیم به فرود گرفتم. من باید قبل از فرود همه سوخت را تخلیه می‌کردم تا مبادا باعث انفجار شود. وقتی فرود آمدیم، به‌دلیل نداشتن چرخ عقب کنترل هواپیما سخت بود. مسافتی حدود 5/1کیلومتر خارج از باند و در میان خاک و ماسه به جلو می‌رفتیم تا اینکه بالاخره هواپیما متوقف شد. البته این را هم بگویم که این شرایط بحرانی برای مسافران 15تا 20دقیقه بود. چون برای جلوگیری از وحشت آنها، دیرتر مسافران را متوجه وضعیت کردیم.
- وقتی چرخ هواپیما باز نمی‌شود ممکن است چه اتفاقی رخ دهد؟
هنگام فرود هواپیما باید همه چرخ‌ها باز شود تا تعادل حفظ شود. اگر یکی از چرخ‌ها باز نشود قطعا تعادل به‌‌هم می‌خورد و در آن لحظه خطر حریق و متلاشی شدن هواپیما وجود دارد. برای همین من مجبور شدم که مدتی در آسمان پرواز و سرعت را کم کنم تا در جایی خارج از باند فرود بیایم که فاجعه رخ ندهد. البته همه اینها به تجربه برمی‌گردد. به همان آموزش‌هایی که اشاره کردم. در شرکت هواپیمایی آسمان و کادر خلبانی، اولویت با ایمنی پروازهاست و نه‌تنها من، بلکه همکاران دیگر هم به خوبی می‌دانند که در شرایط بحران چه کار کنند. در این ماجرا فقط 4نفر مصدوم شدند که آنها نیز دچار افت فشار شده و برای اطمینان خاطر به مراکز درمانی منتقل شدند.
- پیش از این نیز در شرایط بحرانی گرفتار شده بودید؟
نه این نخستین بار بود که در شرایط بحران قرار گرفتم. البته واقعا از مسافران که در آن دقایق خونسردی خود را حفظ کرده بودند تشکر می‌کنم. همچنین از عوامل فرودگاه زاهدان که تمام تلاش خود را کردند.
- بحرانی که شما با آن مواجه بودید، چه شباهتی با ماجرایی داشت که سال90 در فرودگاه مهرآباد رخ داد و خلبان توانست هواپیما را بدون چرخ فرود آورد؟
من آن حادثه را خوب یادم هست. حادثه‌ای که برای ما رخ داد، با آن حادثه قابل قیاس نیست. در آن حادثه نیز مهارت خلبان و کادر پرواز بود که توانست از وقوع فاجعه جلوگیری کند. باز نشدن چرخ‌های عقب به‌مراتب خطرناک‌تر است و نجات از این بحران نه‌تنها به مهارت خلبان بلکه به اقدام تیمی کادر پرواز هم بستگی دارد.
